荸荠莎草科荸荠属
Heleocharis dulcis (Burm. f.) Trin. (Cyperaceae)
3.荸荠 马蹄(粤俗)图版XVIII,1-5
名称文献:Heleocharis dulcis (Burm. f.) Trin. ex Henschel, Vita Rumph. (1833) 185; Merr. Interpret. Herb. Amb. (1917) 104 et in Trans. Amer. Philos. Soc. Phila-delphia XXIV 2 (1935) 87; Bailey, Gentes Herbarum I (1920) 13; Ohwi, Cyper. Japon.II (1944) . 32; Merr. et Metca. in Lingn. Sci. Journ. XXIV (1945) 4;裴鑑、单人骅, 华东水生维管束植物 (1952) 28 ——Andropogon dulcis Burm. f. Fl. Ind. (1768) 219 ——Scirpus plantagineus Retz. Obs. V (1789) 14; Franch. Pl. David. I (1884) 318 ——Heleocharis plantaginea R. Br. Prod. (1810) 224, in nota; Bunge, Enum. (1833) 68; C. B. Clarke in Forbes et Hemsl. Ind. Fl. Sinen. III in Journ. Linn. Soc. Bot. XXXVI (1903) 228; Dunn et Tutch. , Fl. Kwangt. & Hongk. (1912) 297; Dielsin Engl. Bot. Jahrb. XXIX (1901) 228; C. B Clarke in Bull. Acad. Int. Geogr. Bot. XVI (1906) 62; Loes. Fl. Tsingtau. (1919) 94 ——Scirpus tuberosus Roxb. Pl. Corom. III (1819) 25, t. 231 ——Eleocharis tuberosa Schult. Mant. II (1824) 86; Debeaux in Act. Soc. Linn. Bordeaux XXX (1903) 229; Courtois in Belval, Fl. Ngan-hoei (1922) 146; 侯宽昭等, 广州植物志 (1956) 749.
形态特征:有细长的匍匐根状茎,在匍匐根状茎的顶端生块茎,俗叶荸荠。稈多数,丛生,直立,圆柱状,高15-60厘米,直径1.5-3毫米,有多数横隔膜,干后稈表面现有节,但不明显,灰绿色,光滑无毛。叶缺如,只在稈的基部有2-3个叶鞘;鞘近膜质,绿黄色,紫红色或褐色,高2-20厘米,鞘口斜,顶端急尖。小穗顶生,圆柱状,长1.5-4厘米,直径6-7毫米,很淡绿色,顶端钝或近急尖,有多数花,在小穗基部有两片鳞片中空无花,抱小穗基部一周;其余鳞片全有花,松散地复瓦状排列,宽长圆形或卵状长圆形,顶端钝圆,长3-5毫米,宽2.5-3.5(-4)毫米,背部灰绿色,近革质,边缘为微黄色干膜质,全面有淡棕色细点,具一条中脉;下位刚毛7条;较小坚果长一倍半,有倒刺;柱头3。小坚果宽倒卵形,双凸状,顶端不缢缩,长约2.4毫米,竟1.8毫米,成熟时棕色,光滑,稍黄微绿色,表面细胞呈四至六角形;花柱基从宽的基部急骤变狭变扁而呈三角形,不为海绵质,基部具领状的环,环宽与小坚果质地相同,宽约为小坚果的1/2。花果期5-10月。
产地分布:全国各地都有栽培。朝鲜、日本、越南、印度也见分布。
功能用途:球茎富淀粉,供生食、熟食或提取淀粉,味甘美;也供药用,开胃解毒,消宿食,健肠胃。
图版XVIII,1-5
《中国植物志》第11卷(1961)